Bệnh hô hấp bùng phát thời điểm giao mùa: Nguyên nhân và cách phòng ngừa hiệu quả

Mỗi khi thời tiết chuyển mùa, nhất là từ mùa nắng sang mùa mưa hoặc mùa nóng sang mùa lạnh, nhiều người bắt đầu ho, sổ mũi, cảm cúm hoặc viêm họng. Đây không phải là điều ngẫu nhiên. Thời điểm giao mùa là “mảnh đất màu mỡ” để các bệnh hô hấp bùng phát, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có sức đề kháng yếu.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa hiệu quả, để luôn giữ cho hệ hô hấp khỏe mạnh mỗi ngày.

Nguyên nhân khiến bệnh hô hấp bùng phát khi giao mùa

Thay đổi nhiệt độ và độ ẩm đột ngột
Khi nhiệt độ ngày và đêm chênh lệch lớn, cơ thể phải liên tục điều chỉnh để thích nghi. Điều này khiến niêm mạc mũi, họng bị khô hoặc viêm nhẹ, tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus xâm nhập dễ dàng hơn.
Sức đề kháng giảm do thời tiết thất thường
Thời tiết lạnh hoặc ẩm ướt kéo dài làm giảm khả năng miễn dịch, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh đường hô hấp như cảm cúm, viêm họng, viêm phế quản.
Ô nhiễm không khí, bụi mịn và vi khuẩn gia tăng
Khi giao mùa, lượng bụi mịn (PM2.5) và các chất ô nhiễm thường tăng cao, đặc biệt ở thành phố. Đây là “kẻ thù” hàng đầu của phổi và đường hô hấp.
Thói quen sinh hoạt chưa hợp lý
Việc sử dụng điều hòa sai cách, tắm khuya, uống nước lạnh hay không giữ ấm khi trời trở lạnh… đều góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh hô hấp.

Các bệnh hô hấp thường gặp khi giao mùa

Cảm cúm và cảm lạnh: do virus tấn công, dễ lây qua đường hô hấp.
Viêm họng, viêm amidan: xuất hiện khi niêm mạc họng bị viêm do thay đổi thời tiết hoặc vi khuẩn.
Viêm phế quản: gây ho kéo dài, khò khè, đờm nhiều.
Viêm phổi: nguy hiểm hơn, thường gặp ở người già và trẻ em.
Hen suyễn và dị ứng hô hấp: có thể tái phát khi độ ẩm cao hoặc không khí lạnh.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD): nặng hơn vào thời điểm giao mùa, đặc biệt với người hút thuốc.

Dấu hiệu cảnh báo sớm bệnh hô hấp

Đừng xem nhẹ những triệu chứng sau, vì chúng có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh hô hấp:

Ho khan hoặc ho có đờm kéo dài
Đau, rát họng khi nuốt
Nghẹt mũi, sổ mũi, khó thở
Mệt mỏi, chán ăn, sốt nhẹ
Cảm giác tức ngực, khò khè khi thở

Nếu các triệu chứng không giảm sau 5–7 ngày, hoặc kèm sốt cao, khó thở, hãy đến bác sĩ chuyên khoa hô hấp để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Cách phòng ngừa bệnh hô hấp khi giao mùa hiệu quả

1. Giữ ấm cơ thể đúng cách

Đặc biệt vào sáng sớm và ban đêm, nên mặc đủ ấm, che cổ, ngực, mũi khi ra ngoài. Tránh thay đổi nhiệt độ cơ thể đột ngột như tắm nước lạnh hoặc bước ra ngoài sau khi vừa bật điều hòa.

2. Ăn uống đầy đủ, tăng cường vitamin C

Thực phẩm giàu vitamin C, A, kẽm (cam, chanh, ổi, cà rốt, rau xanh, cá hồi) giúp tăng sức đề kháng và bảo vệ niêm mạc hô hấp. Hạn chế đồ ăn lạnh, cay nóng hoặc chiên rán nhiều dầu mỡ.

Sử dụng các sản phẩm tăng đề kháng tự nhiên như trà thảo mộc…

Đông trùng hạ thảo PLATIUM (II)

Trà Linh chi 3in1

3. Luyện tập thể dục đều đặn

Tập thể dục giúp tăng lưu thông máu và khả năng miễn dịch, đặc biệt là các môn như đi bộ, yoga, hít thở sâu hoặc bơi lội. Tuy nhiên, nên tránh tập ngoài trời sớm khi trời còn lạnh.

4. Giữ vệ sinh môi trường sống

Dọn dẹp nhà cửa, thay chăn gối, rèm cửa thường xuyên để tránh nấm mốc. Giữ không khí trong nhà thông thoáng, có thể dùng máy lọc không khí nếu ở khu vực ô nhiễm.

5. Uống đủ nước, giữ ẩm đường hô hấp

Uống nhiều nước ấm giúp làm loãng dịch nhầy và giữ ẩm cho cổ họng. Bạn có thể súc miệng bằng nước muối sinh lý để tiêu diệt vi khuẩn và ngăn ngừa viêm họng.

6. Tiêm vắc-xin phòng cúm định kỳ

Tiêm phòng cúm mỗi năm giúp cơ thể có kháng thể chống lại virus cúm mùa, giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nặng.

7. Hạn chế đến nơi đông người khi thời tiết thất thường

Virus cúm và vi khuẩn dễ lây qua giọt bắn, vì vậy hãy đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên và tránh tiếp xúc gần với người đang có triệu chứng hô hấp.

Cách chăm sóc sức khỏe hô hấp cho từng nhóm đối tượng

Trẻ nhỏ

Cho trẻ uống đủ nước, bổ sung vitamin C tự nhiên, tránh để lạnh cổ họng.
Dạy trẻ rửa tay, che miệng khi ho, hắt hơi.
Tránh để trẻ nằm điều hòa quá lạnh hoặc thổi thẳng vào người.

Người cao tuổi

Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là khi thay đổi nhiệt độ đột ngột.
Theo dõi các bệnh mạn tính như tim, huyết áp, tiểu đường vì có thể làm nặng thêm bệnh hô hấp.
Duy trì thói quen vận động nhẹ nhàng như đi bộ, khí công, yoga.

Người mắc bệnh nền (hen, COPD, tiểu đường, tim mạch)

Dùng thuốc theo hướng dẫn bác sĩ, không tự ý ngưng hoặc đổi thuốc.
Giữ liên lạc với bác sĩ nếu có dấu hiệu ho, khó thở hoặc mệt mỏi tăng.
Tránh khói thuốc, bụi mịn và môi trường ô nhiễm.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Bạn nên đến cơ sở y tế ngay khi có các dấu hiệu sau:

Ho kéo dài trên 2 tuần, ho ra đờm vàng hoặc máu
Sốt cao không hạ sau 3 ngày
Khó thở, tức ngực, mệt mỏi nhiều
Nghe phổi có tiếng rít, khò khè, đặc biệt ở trẻ em

Việc khám sớm giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

Kết luận

Thời điểm giao mùa là lúc cơ thể dễ “bị đánh úp” bởi các bệnh hô hấp. Tuy nhiên, chỉ cần thay đổi một vài thói quen nhỏ như giữ ấm, ăn uống lành mạnh, vệ sinh cá nhân tốt và tiêm phòng đầy đủ, bạn hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ hệ hô hấp khỏe mạnh cho bản thân và gia đình.
Hãy quan tâm đến sức khỏe mỗi ngày, vì phòng bệnh luôn dễ hơn chữa bệnh!